Aan de rand van Odijk vind je de Bijenakker. Op een zonnige woensdagochtend is de tuin vol met mensen die daar bloemen oogsten uit de pluktuin of de moestuin verzorgen. Achter de bloemen staan 180 hopranken die in september geoogst worden voor het vershopbier van Hommeles. Jos Eberson is vandaag aanwezig om de ranken te verzorgen. Lieveheersbeestjes of een mengsel van thee van brandnetel en heermoes worden ingezet als natuurlijke insectenbestrijding. De eigenaar van het land komt in imkeruitrusting voorbij lopen. “Hoeveel honing heb je nodig, Jos?”
De honing wordt gebruikt in de Goede Raat, het honingbier van Hommeles. “Dan moet je niet denken dat het bier zoet is door die honing”, legt Jos uit. “De suikers worden namelijk tijdens de vergisting omgezet, maar je houdt wel honingaroma’s over waardoor het bier een herkenbare honingsmaak en geur heeft.” Goede Raat is één van de zestien bieren die Hommeles in zijn assortiment heeft. Al die bieren zijn ambachtelijk gebrouwen met, waar mogelijk, lokale en duurzame ingrediënten.
Strijd tegen de heersende ‘pilscultuur’
Het begon allemaal in 2007, toen bierliefhebber Jos samen met kompanen Kees en Jan bier leerde brouwen. De drie mannen uit Houten besloten met zijn drieën de strijd aan te gaan tegen de heersende ‘pilscultuur’. Bier moest weer ambachtelijk gebrouwen worden. “Neem de grote biermerken, die gebruiken mais en rijst in hun brouwproces omdat het veel goedkoper is.”
Om hier wat tegen te doen besloten de mannen de stichting Houtens Brouw Collectief op te richten, met als doel om lokale brouwerijen en hun speciaalbier te promoten. Dat deden ze bijvoorbeeld door het organiseren van het Utrechtse Bierbrouwers Festival, workshops en brouwdemonstraties. In 2012 startten ze met het brouwen van eigen bier.
Weten wat je drinkt
Hommeles wilde het bierniveau terugbrengen naar het niveau van voor de ‘verpilsing’. Dat betekent dat we terug moeten naar de tijd vóór de industriële revolutie in 1850. Toen het mogelijk werd om ondergistende bieren, zoals pils, in grote hoeveelheden te produceren, verdwenen veel lokale bieren en kleinschalige brouwerijen uit ons land. Inmiddels zijn de lokale brouwerijen weer aan een grote opmars bezig.
Die groei heeft volgens Jos ook te maken met de populariteit van de craftbeer-beweging, die kwam overwaaien uit de Verenigde Staten. Jonge bierdrinkers wilden nieuwe, spannende bieren proeven en maken, en zetten zich af tegen de grootschalige voedingsmiddelenindustrie. Een groeiende groep mensen wil weten wat er in hun eten en drinken zit en hoe het gemaakt wordt.
Een biertje ‘componeren’
Voor het mouten, de eerste stap in het proces van bier brouwen, gebruiken de mannen van Hommeles meestal gerst. Maar ook tarwe en zelfs haver en rogge behoren tot de opties. Jos: “Naast dat het andere smaken oplevert, zijn deze gewassen ook beter voor de bodem. Dat vinden wij erg belangrijk. Onze eigen hop is biologisch, maar dat is maar een klein deel van de totale hop die we op jaarbasis gebruiken. Bij elk product dat we willen inkopen zoeken we eerst naar de juiste smaak, vervolgens kijken we of het lokaal of biologisch verkrijgbaar is.”
“Die zoektocht naar ingrediënten is bijna het werk van een componist”, zegt Jos lachend. “Moet het bier op een slaapliedje lijken of treedt er een punkband op? Je maakt gebruik van heel veel variabelen om het bier te maken dat je in gedachten hebt. Dat lukt niet altijd, maar áls dat lukt word je er erg blij van!”
Hommeles doet het graag nét een beetje anders. “Zo hebben we onze Gluiperd, een blonde tripel. De makkelijkste manier om een zwaardere tripel te maken is natuurlijk suiker toevoegen om het alcoholpercentage te verhogen, maar dat wilden we niet. We hebben toen appel, peer en vlier uit ons Kromme Rijn-gebied gehaald. Dat maakt het bier duurder, maar wel lekkerder en lokaal.”